Zijn brood en melk slecht voor je? De feiten en fabels

Wanneer je op zoek gaat naar informatie over de gezondheidseffecten van brood kun je behoorlijk wat verschillende verhalen tegenkomen. Is bruin brood echt gezonder dan wit? Is brood sowieso eigenlijk wel gezond? Er zijn mensen die beweren dat je er zelfs ziek van kunt worden. Hetzelfde geldt voor melk. Vroeger werd drie glazen melk per dag aanbevolen, maar tegenwoordig lees je ook heel andere dingen over melk. Zijn brood en melk slecht voor je, of ligt het wat genuanceerder? We zetten de feiten voor je op een rij.

Let op de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

Voor brood en melk geldt hetzelfde als voor alle voedingsmiddelen: te grote hoeveelheden zijn per definitie ongezond. Dat dit geldt voor chips en bier is voor de meeste mensen wel duidelijk, maar het geldt voor alles wat je eet en drinkt: zelfs van te veel water drinken kun je ziek worden.

Wil je gezonder leven en je immuunsysteem versterken dan is het verstandig altijd op de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid te letten van wat je eet. Voor brood is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid momenteel voor mannen 6 tot 8 sneetjes per dag, het liefst volkoren. Voor melk geldt dat het onder zuivel valt en het voedingsadvies voor zuivel is voor een volwassene 350 à 400 gram per dag.

Kun je van brood allergie krijgen of ziek worden?

Volkorenbrood bevat veel gezonde voedingsstoffen, zoals vezels, vitamines, jodium en ijzer. Witbrood is niet per se slecht maar bevat veel minder gezonde stoffen, met name vezels dan volkorenbrood. Witbrood levert je dus niet veel gezondheidsvoordeel op, maar volkorenbrood verlaagt de kans op bepaalde hartziekten en diabetes type 2.

Coeliakie en darmproblemen

Toch zijn er zeker wel mensen die ziek worden van brood. Mensen met coeliakie bijvoorbeeld. Het probleem zit hem in de granen: veel brood is gemaakt van tarwe en daar zitten gluten in waar je allergisch voor bent als je coeliakie hebt. Je kunt dan wel glutenvrij brood eten, bijvoorbeeld speltbrood. Spelt is namelijk een glutenvrije graansoort.

Ook bij andere darmproblemen dan coeliakie kun je soms geen gluten verdragen, maar de overgrote meerderheid van de mensheid kan gewoon brood eten zonder ziek te worden, en eet je volkorenbrood dan is het ook nog eens een stuk beter voor je.

Volkoren, bruin, wit of meergranenbrood?

Zelfs tot op de dag van vandaag weten veel mensen het verschil niet tussen de verschillende broodsoorten. Dit is wel belangrijk want er zit wel degelijk een verschil in wat betreft de effecten op je gezondheid.

Volkoren brood is een goede keuze

Zoals we al meldden is het verschil tussen wit- en volkorenbrood vooral dat er in volkorenbrood veel meer vezels en andere gezonde voedingsstoffen zitten. Dat komt omdat bij het maken van volkorenbrood de hele graankorrel wordt gebruikt, in witbrood alleen de binnenkant van de graankorrel.

Volkoren brood is dus echt alleen volkoren als het enkel tarwemeel bevat en geen tarwebloem. Tegenwoordig mag op de productverpakking ook geen volkoren meer staan als dit wel het geval is. Check altijd even de het label en sticker voor de ingrediënten.

Bruin brood is een tussenweg

Is bruin brood hetzelfde als volkoren brood? Nee, bruinbrood is eigenlijk een tussenvorm van wit en volkoren brood, meestal is het gemaakt van een mengsel van tarwemeel en tarwebloem.

Wit brood smaakvol maar weinig voordelen

In wit brood zitten wel vitamines, mineralen en vezels, maar veel minder dan in volkorenbrood. Je hebt simpelweg veel minder gezondheidsvoordeel van witbrood. Anders gezegd, met volkorenbrood maak je het jezelf makkelijker om meer gezonde voedingsstoffen binnen te krijgen.

Wil je toch echt alleen maar wit brood eten, zorg dan dat je de vitamines, mineralen en vezels die te weinig voorkomen in witbrood uit andere voedingsstoffen haalt. Zoals zilvervliesrijst, noten, peulvruchten of losse tarwe die je door bijvoorbeeld yoghurt kunt doen.

Meergranenbrood

Dan heb je nog meergranenbrood, klinkt gezond toch? Dat valt wel mee, want meergranen wil alleen maar letterlijk zeggen dat het brood bestaat uit meerdere graansoorten – meestal tarwe, gerst en rogge – maar dat zegt niet of het volkoren is.

Is melk drinken gezond voor je?

Melk zit in de bekende Schijf van Vijf, wat betekent dat het geschikt is voor dagelijks gebruik. Melk bevat eiwit, dat je lichaam nodig heeft om spieren op te bouwen en de vitamines B2, B12 en calcium.

Waar je mee moet opletten is dat melk ook verzadigde vetten bevat, die vergroten de kans op hart- en vaatziekten als je er te veel van binnenkrijgt. Daarom wordt aangeraden magere of halfvolle melk te drinken, daar zitten veel minder verzadigde vetten in dan in volle melk.

Lactose-intolerantie en koemelkallergie

Normaal gesproken word je van melk niet ziek, maar wel als je lactose-intolerant bent. Je kunt dan het beste met een diëtist bespreken wat je wel en niet kunt eten. Dan is er ook nog koemelkallergie: ongeveer 2 à 3 procent van de baby’s heeft dit.

Bij de helft gaat dit over maar de andere helft blijft hier ook op latere leeftijd last van houden. Melk is goed voor elk was vroeger de slogan. Dat geldt grotendeels nog steeds, behalve natuurlijk als je koemelkallergie hebt of lactose-intolerant bent.

Zijn dierlijke hormonen in melk slecht?

Hormonen die van nature voorkomen in dierlijke producten zoals melk, hebben geen effect op de gezondheid (bron:Voedingscentrum). Maar als je teveel hormonen binnenkrijgt kan dat wél schadelijk zijn voor je gezondheid. Daarom is in de Europese Unie het toevoegen van hormonen aan vlees, melk en eieren verboden.

Toch gebeurt dat soms stiekem, omdat door toedienen van hormonen dieren sneller groeien en dus meer en sneller geld opleveren. Daarom controleert de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit steekproefsgewijs vlees, vis, eieren en melk.